Cuốn sách viết về mối tình giữa Thìn, một cô gái làm nghề xe duyên và Nhân, người làm trong nhà cô ấy.
Lấy bối cảnh những năm năm mươi của thế kỷ trước, truyện ngắn thấm đẫm hương vị cổ xưa, huyền hoặc. Người đọc đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác trong công việc xe duyên của Thìn. Thìn không chỉ xe duyên cho người sống mà còn có thể xe duyên cho người chết nhưng cô lại không thể xe duyên cho chính mình…
***
“Con Hà! Ngọc Hà, mầy giết ta đi Hà.”
Một người con gái ngăn đôi đám rước, mắt ngấn lệ loạng choạng chạy ra. Mái tóc đen dài buông xõa, chẻ ngôi giữa, chuốt gọn sau lưng. Tóc mai hai bên cũng chải ra sau vành tai theo nếp, để lộ đôi khuyên dài. Gió thổi tới rung rinh khuyên vàng chứ chẳng làm tóc cô ấy rối.
Đối khâm gấm xanh tuột khỏi vai, rơi lại phía sau theo bước chạy. Trên người cô ấy mặc viên lĩnh trường bào lam nhạt bên ngoài giao lĩnh hồng điều. Bốn vạt áo viên lĩnh uyển chuyển như nước, theo di chuyển mà dao động. Bên dưới có tầng váy trắng, nếp vải xen kẽ mềm mại tựa vỏ sò.
Cô ấy quay đầu nhìn người phụ nữ mặc giao lĩnh hồng sen, choàng đối khâm tím ngã trên đất ôm ngực. Lọng lớn màu cánh kiến lăn lóc, xung quanh là những kẻ cầu kỳ trang trọng. Cô ấy mơ màng gọi nhỏ.
“Lê Cô”
Cô ấy lẩm bẩm quay đi. Hài mũi cong màu cát thêu nổi hoa trà rơi về đằng sau. Bước chạy chân đất không còn nghiêng ngả.
“Lê Công.”
Hình ảnh theo thác khói đầm sen, tiêu biến cùng hương trầm. Tiếng chuyện trò ríu rít như chim non vang vọng, đánh thức người thiếu nữ nhíu mày.
“Cô Thìn, cô Thìn, chúng con mang đồ lại nhà cho cô, cô ơi.”
Thiếu nữ tựa người bên gối, trên cái ghế dài ở giữa gian nhà rộng. Tóc thả buông lơi, mặc yếm lụa chàm sậm cùng màu với váy, khoác ngoài là đối khâm dài xanh xám nhàn nhạt. Cô ấy ngả người, gẩy nhẹ tay, phe phẩy chiếc quạt lông chim Trĩ Sao.
“Lũ quỷ, dặn bao nhiêu lần rồi, gọi chị, là chị, nghe chưa?”
Đám trai trẻ lè lưỡi với Thìn.
“Cô viết lại cái tên hiệu đi đã.”
Một thiếu niên khác bước ra từ nhà trong. Viên lĩnh đen tuyền trên người cậu ta dường như mang theo khí lạnh, bỗng chốc tiếng cười đùa được tiết chế lại. Cậu ta cúi xuống, rót trà đưa tới. Thìn để quạt xuống và nhận tách trà.
“Đám bữa nay sao rồi mấy đứa?”
“Trời đất cô ơi, cô dâu tự nhiên nhìn lễ tráp, ngơ ra như mất hồn rồi chạy đi.”
Đám nhỏ lại bận rộn bàn tán, Thìn lấy trong ngăn kéo xấp lì xì gấm đỏ treo chữ hỷ, phát cho từng đứa.
“Ừ, cô nghe rồi. Tụi bây theo cậu Giáp trả đồ rồi về cả đi. Đã mệt rồi.”
“Vâng, con nghe cô sai ạ.” – Người thiếu niên kia mắt không nhìn lên đám nam thanh nữ tú hỗn độn, khoanh tay chào Thìn rồi mới ra hiệu dẫn đường.
“Dạ vâng, chúng con chào cô.”
“Thằng Công, khoan hẵng.”
Thìn nhìn đám người đi theo Giáp đã khuất lối, mở ngăn kéo phía dưới, lấy ra một phong bao gấm đỏ rồng vàng mẫu đơn. Thanh niên ở trước mặt Thìn mặc một cái ngũ thân lập lĩnh, vải the màu tối đồng bộ với nét mặt trầm tĩnh.
Ánh sáng phản chiếu nơi cái lì xì vải, nổi lên những hoa văn rõ nét, cậu ta không nói gì, cởi bỏ áo ngoài, nhận lấy hồng bao, cúi đầu chào Thìn rồi rời đi.
Chiếc máy in ảnh đằng sau Thìn đột nhiên phát tiếng rè rè, chạy ra một tấm phim đen. Thìn cầm tấm phim vảy nhẹ vài cái, hình ảnh hiện ra đôi trẻ dưới nắng vàng trong trẻo. Vị tân nương khi nãy khoác tay một người đàn ông mặc trực lĩnh vải thâm, bên nhau vui cười. Thìn viết lên rìa bức ảnh con số thứ tự bốn trăm chín mươi mốt.
Thìn lấy từ dưới hộc bàn một quyển dày có bìa là gỗ sồi phảng, gáy khâu bằng chỉ tối màu. Gài tấm hình vào bên trong, sau đó đóng lại, nhấc xuống cất đi.
Giáp đã không quay trở lại. Thìn nhìn lên góc trời Đông lập lòe ánh sét, rồi tìm gom những bộ áo dẫn lễ khi nãy, đem đi đốt.
***
Tấm biển gỗ cũ kĩ, dòng chữ cưới hỏi cô Thìn treo ngoài cửa bị nghiêng. Đứa trẻ choàng kín áo khoác tối màu, kiễng chân chỉnh lại. Thấy cửa khép hờ, nó liền mở rộng thêm, lách người tiến vào.
Đứa trẻ lật qua mấy lần rèm, đến một phòng lớn sơn son thếp vàng, cảm thấy bên trong rộng rãi hơn nhiều so với lúc nhìn từ ngoài.
Một người nằm trên ghế dài hút tẩu. Khói phả ra lơ lửng trong không trung, đứa bé giật mình cúi người, khoanh tay.
“Dạ thưa, bà Tơ Nguyệt sai tôi đến học việc.”
Người nằm kia dùng tẩu vén màn, nhìn liếc đứa bé rồi lại buông rèm xuống.
“Tên?”
“Bẩm cô, bà Tơ Nguyệt gọi tôi là Nhân.”
Người nằm trong rèm chững lại một giây, khói thôi phả ra. Cô ta gạt rèm bước xuống, kéo áo choàng của đứa trẻ ra sau.
Một đứa con trai mặt mũi thanh tú, đôi mắt sáng và mái tóc đen dài. Cậu bé lập tức bị nhan sắc trước mặt thu hút, có hơi ngẩn người. Cô ta cúi xuống một chút, cầm lọn tóc đứa nhỏ đưa lên đầu mũi.
“Thực đúng là nhân.” – Cô ta lẩm bẩm trong cổ họng.
Sợi tóc sượt qua móng tay của cô ta thì bị đứt, vướng lại kẽ ngón tay. Đứa trẻ giật nảy lùi lại, dáng vẻ nâng niu từng li tóc.
“Bà Tơ Nguyệt có dạy, tóc đều là duyên.”
Cô ta nhìn đến sợi tóc đứt gãy trong lòng bàn tay, nó đã đổi thành màu đỏ từ bao giờ. Thấy đứa trẻ nhìn mãi về chiếc đàn đáy bằng gỗ giáng hương để tựa ở một góc, cô ta buột miệng chép một tiếng.
“À, đó là đồ do khách của tiệm. Người đó hát ca trù nhưng hết rồi. Biết chơi thì cứ lấy mà dùng.”
Nhân chú ý nhìn rõ hơn dung mạo người này. Dáng vẻ thiếu nữ như thể đôi mươi. Khuôn mặt từng nét thanh tú, ngón tay dài và mảnh dẻ. Cô ấy ngồi xuống ghế, đặt chiếc tẩu lên bàn, cầm lược ngà chải tóc.
Cô ấy mặc áo yếm màu tím đinh hương nhạt. Đối khâm tơ lụa mỏng nhẹ, nếp chồng nếp, gấp vời trên bả vai, xuôi xuống tấm lưng từa tựa khoảng nước rộng nơi lòng sông. Tóc dài trải trên đất, đen óng như suối tơ. Nhân nhủ thầm, quần lãnh kia cũng không bóng đẹp bằng suối tóc ấy, chỉ được đem so mà lấy làm nền.
Nhân còn đang mải nghĩ mông lung thì cô ấy đã vấn xong tóc.
“Trước khi đi vào, ngươi đã nhìn thấy những gì?”
“Dây tơ thưa cô. Tôi chưa từng nhìn thấy nhiều loại dây tơ đến thế.”
Thiếu nữ đối diện đôi mắt đen láy, đứng dậy, mở một cánh cửa dẫn vào hành lang.
“Những kẻ khác đều gọi ta là Thìn. Được rồi. Ngươi đi đi, muốn ở đâu thì ở.”